Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Katowicach zleciła prace ochronne w jedynym w województwie śląskim rezerwacie torfowiskowym Rotuz, w pobliżu południowych brzegów Jeziora Goczałkowickiego.

Wojewódzkie służby ochrony przyrody przeprowadziły działania mające czynnie chronić torfowisko Rotuz. To teren w środku lasu na terytorium gminy Chybie oraz Zabrzega w gminie Czechowice-Dziedzice przy samej granicy z Landekiem w gminie Jasienica. Kiedyś bagienne torfowisko z czasem zaczęło podlegać procesom osuszania, czemu sprzyjało samoistne rozrastanie się otaczającego ją lasu.

W ramach zadania „Kompleks działań ochrony czynnej na torfowisku w rezerwacie przyrody Rotuz” wycięto drzewa o grubości poniżej 7 cm, zaś pozostałe drzewa zaobrączkowano. Z prac wyłączono drzewa reliktowe i martwe oraz wyróżniające się krajobrazowo. Jak wyjaśnia Przemysław Skrzypiec, Zastępca Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Katowicach i Regionalny Konserwator Przyrody, część torfowiska porośnięta jest sosną, brzozą oraz trzciną. Są to gatunki, które negatywnie oddziałują na znajdujące się w rezerwacie cenne torfowisko, wygrywając dostęp do wody i poprzez to obniżając jej poziom. Z uwagi na to, muszą być tam eliminowane. Sukcesja drzew wywiera dodatkowo negatywny wpływ na szatę roślinną torfowiska, doprowadzając do zniekształcenia tego cennego siedliska. – Od kilku lat obserwujemy stopniowy spadek wody na torfowisku i powiązany z tym wzmożony proces jego zarastania. Stąd nasza decyzja o konieczności przeprowadzenia działań ochronnych – dodaje Przemysław Skrzypiec.

Zaobrączkowanie drzew ma nie dopuścić do ich wzrostu, a tym samym dalszego osuszania terenu wokół nich. Obrączki na drzewach powstały poprzez zdarcie kory i łyka na szerokości min. 20 cm. Wykonanie obrączek zastępuje wycinkę – takie drzewo zacznie redukować przyrost i straci siły witalne, będzie więc stopniowo obumierać. Przekształci się w idealne środowisko dla próchnojadów, dziuplaków (większe okazy) i innych destruentów, jak np. grzyby. Ostatecznie zmurszałe i rozpadające się drewno zniknie wchłonięte przez torfowisko.

Obecne prace poprzedzają kompleksowe działania ochronne. W przyszłości mają się za to pojawić przetamowania na rowach melioracyjnych, które pozwolą kontrolować zatrzymanie wody odpływającej z torfowiska. Aby maksymalnie ograniczyć ingerencję na ekosystem rezerwatu, wszystkie prace na torfowisku wykonane zostały w zimie w sposób ręczny, a cała biomasa powstała w wyniku prac została zebrana i usunięta poza teren torfowiska.

Powstały w 1966 r. rezerwat Rotuz jest nie tylko jedynym w województwie rezerwatem torfowiskowym, ale jednym z najcenniejszych torfowisk śródleśnych w Polsce. Są tu fragmenty boru bagiennego i boru wilgotnego z unikatową florą mszaków i roślin naczyniowych. Występują tu rzadkie i chronione gatunki roślin, m.in. rosiczka okrągłolistna, modrzewnica zwyczajna i żurawina błotna. Rotuz to również królestwo ptaków, reprezentowanych przez myszołowa, puszczyka, dzięcioła czarnego, pełzacza leśnego, kowalika, słonkę czy bociana czarnego. Wśród gadów spotkać można jadowitą żmiję zygzakowatą i beznogą jaszczurkę – padalca, a także płazy: traszkę zwyczajną i ropuchę. Powierzchnia rezerwatu wynosi 40,63 ha, a samego torfowiska ponad 15 ha. Rezerwat jest nieudostępniony dla ruchu turystycznego, co oznacza, że na jego obszarze obowiązuje bezwzględny zakaz poruszania się.

Projekt „Kompleks działań ochrony czynnej na torfowisku w rezerwacie przyrody Rotuz” został sfinansowany przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach. Jego koszt wyniósł niecałe 138 tys. zł. (RDOŚ)