Solidarność
Lato 1980 roku na Podbeskidziu - kalendarium protestu
Obchodziliśmy 41. rocznicę podpisania Porozumień Sierpniowych i powstania Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”. Czas płynie nieubłaganie, ludzka pamięć jest zawodna, więc warto przy tej okazji przypomnieć, jak wyglądało gorące lato 1980 roku na Podbeskidziu. A działo się tu całkiem sporo…
- Środa 16 lipca 1980 roku – czterogodzinny strajk ekonomiczny na Wydziale Montażu Syreny w bielskim zakładzie Fabryki Samochodów Małolitrażowych. W następnych tygodniach w tym zakładzie dochodziło jeszcze kilkakrotnie do niewielkich strajków.
- Piątek 1 sierpnia 1980 roku – kilkugodzinny strajk kilkudziesięciu pracowników Zakładów Elektromaszynowych Celma w Cieszynie.
- Piątek 8 sierpnia 1980 roku – kilkugodzinny, socjalny strajk w bielskim „Lenko”; wśród załogi Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Komunikacji w Bielsku-Białej początek zbierania podpisów pod socjalnymi postulatami załogi.
- Poniedziałek 11 sierpnia 1980 roku – trzygodzinny strajk ekonomiczny na oddziale kół zębatych Bielskiej Fabryki Maszyn Włókienniczych „Befama”.
- Środa 13 sierpnia 1980 roku – w Bielsku-Białej Roman Walczak, kierowca Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Komunikacji, przekazuje dyrekcji listę postulatów z podpisami ponad 150 pracowników zakładu.
- Poniedziałek 25 sierpnia 1980 roku – masówka w bielskiej Fabryce Aparatów Elektrycznych „Apena”, której uczestnicy wspierają postulaty strajkujących zakładów Wybrzeża.
- Wtorek 26 sierpnia 1980 roku – jednodniowy strajk w Bielskiej Fabryce Armatury „Befa”
- Środa 27 sierpnia 1980 roku – początek strajku w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie Komunikacji w Bielsku-Białej, żaden autobus nie wyjeżdża na miasto.
- Czwartek 28 sierpnia 1980 roku – początek strajków w bielskich zakładach – Państwowej Komunikacji Samochodowej (PKS), drugim oddziale „Transbudu”, „Befamie”, na pierwszych wydziałach Fabryki Samochodów Małolitrażowych oraz w PKS i MPK w Oświęcimiu, a także w Fabryce Wtryskarek w Wadowicach oraz w Andrychowskiej Fabryce Maszyn i Wytwórni Silników Wysokoprężnych w Andrychowie. W wielu innych zakładach odbywają się spontaniczne masówki załóg, w trakcie których formułowane są postulaty pod adresem dyrekcji oraz wyrazy solidarności z Gdańskiem.
- Piątek 29 sierpnia 1980 roku – rozpoczyna się solidarnościowy strajk w bielskiej FSM, w MPK i PKS w Żywcu, w oddziałach towarowych PKS w Oświęcimiu i Kętach, w żywieckim „Transbudzie”, a także w cieszyńskim oddziale PKS. Warunkowo zawiesza swój strajk załoga „Befamy”.
- Sobota 30 sierpnia 1980 roku – na Podbeskidziu kończą się strajki oświęcimskiego oddziału towarowego PKS, żywieckiego PKS, MPK i „Transbudu”, wadowickiej Fabryki Wtryskarek. Trwają solidarnościowe strajki w oddziale towarowym PKS w Kętach, w bielskich zakładach FSM, „Transbud”, PKS i MPK oraz cieszyńskim PKS-ie.
- Niedziela 31 sierpnia 1980 roku – kończy się strajk bielskiej załogi WPK.
- Wrzesień 1980 roku – w pierwszych dniach miesiąca dochodzi do krótkich strajków m.in. w skoczowskich zakładach FSM: Kuźni i Odlewni, bielskich Zakładach Szybowcowych i Urzędzie Poczty oraz Żywieckich Zakładach Papierniczych „Solali”. Niespokojnie było też w Zakładach Chemicznych „Oświęcim”, w cieszyńskim Polifarbie, w Zakładach Metali Lekkich w Kętach oraz kilku Spółdzielniach Kółek Rolniczych na terenie Podbeskidzia.
* * *
Czwartek 11 września 1980 roku – w Bielsku-Białej odbyło się spotkanie przedstawicieli trzydziestu zakładów z Podbeskidzia, w trakcie którego utworzony został Międzyzakładowy Komitet Założycielski niezależnych związków zawodowych, na czele którego stanął Patrycjusz Kosmowski, inżynier z bielskiego WPK.
Materiał NSZZ „Solidarność” Podbeskidzia