27.11.2018
Powiat Bielski, Do czytania, Bielsko-Biała, Wilkowice, Chybie
Bielski Uniwersytet Trzeciego Wieku i wsparcie dla seniorów
Bielski Uniwersytet Trzeciego Wieku powstał w 1996 roku – w czasach, kiedy w Polsce działało tylko kilkadziesiąt takich instytucji (obecnie jest ich ponad 600).
Nawiązując do tradycji pierwszego Uniwersytetu Trzeciego Wieku, założonego we Francji w 1972 roku, i pierwszego polskiego UTW, powołanego do życia przez prof. Halinę Szwarc w 1975 roku, jej imienniczka dr Halina Moszyńska rozpoczęła w Bielsku-Białej piękne dzieło intelektualnej, kulturalnej, społecznej i fizycznej aktywizacji seniorów, któremu przewodziła do 2012 roku.
Początkiem roku akademickiego 2018/2019 bielski Uniwersytet Trzeciego Wieku, funkcjonujący w strukturach Akademii Techniczno-Humanistycznej, rozpoczął 23. rok działalności. W ostatnich miesiącach – od połowy marca do końca października 2018 roku – uczestniczył on w projekcie „Supersenior w uniwersytetach trzeciego wieku” w ramach programu Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego pod nazwą „Wsparcie Uniwersytetów Trzeciego Wieku”. Miesiące te nałożyły się na okres zmian w funkcjonowaniu i zarządzaniu bielskim UTW – po ostatnich 6 latach kierowania Uniwersytetem przez Józefa Cegielskiego rolę Pełnomocnika Rektora Akademii Techniczno-Humanistycznej ds. Uniwersytetu Trzeciego Wieku przejęła Renata Morawska. W projekcie „Supersenior w uniwersytetach trzeciego wieku” pełniła ona funkcję koordynatora lokalnego i prowadziła biuro całego projektu.
Przez ponad 20 lat istnienia bielski UTW szeroko rozwinął skrzydła, wypracowując silną strukturę, zróżnicowany program i skuteczny wolontariat wśród części seniorów. Bez zaangażowania i ogromnego oddania samorządu słuchaczy i starostów, którzy społecznie podejmują się roli opiekunów grup na zajęciach fakultatywnych, nie byłoby możliwe funkcjonowanie organizmu, który rocznie organizuje regularne zajęcia dla ok. 500 osób, a przez lata swojego istnienia pozwolił skorzystać z bogatej oferty kilku tysiącom seniorów. Warto zaznaczyć, że od 5 lat z powodzeniem działa filia bielskiego UTW w Wilkowicach.
Akademia Techniczno-Humanistyczna zapewnia działalność biura UTW, a część wykładowców ATH nieodpłatnie dzieli się swoją wiedzą ze słuchaczami podczas cotygodniowych wykładów. To jednak kropla w morzu potrzeb UTW. Zorganizowanie i prowadzenie ponad 50 godzin zajęć fakultatywnych tygodniowo, w ramach których realizowane są m.in. lektoraty języków obcych, seminaria z różnych dziedzin, liczne koła zainteresowań (np. sekcja malarska, klub brydżowy, koło literackie, kursy komputerowe) i zajęcia z zakresu kultury fizycznej (gimnastyka rehabilitacyjna, joga, zajęcia taneczne czy zajęcia plenerowe) wymaga środków finansowych, a tych uczelnia publiczna na wsparcie UTW nie posiada. Dlatego działalność dydaktyczna prowadzona jest ze składek słuchaczy. Należy wspomnieć o pomocy dla seniorów, udzielanej przez władze Bielska-Białej – niższe czynsze za najem w placówkach oświatowych i kultury, w których odbywa się część zajęć UTW, oraz współpraca w zakresie organizacji niektórych wydarzeń (np. wystaw malarskich czy seminariów historycznych) pozwalają utrzymać składki za zajęcia na dostępnym dla większości poziomie.
Nie oszukujmy się jednak, wielu seniorów balansuje na krawędzi wydolności finansowej, a rosnące z wiekiem koszty opieki medycznej, leków i zabiegów rehabilitacyjnych, utrudniają czy wręcz uniemożliwiają korzystanie z zajęć płatnych. Jako jednostka działająca przy uczelni, bielski UTW nie może korzystać ze środków pomocowych dla fundacji i stowarzyszeń. Tym cenniejsza okazała się dotacja dla bielskiego Uniwersytetu udzielona przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego w drugiej edycji programu „Wsparcie Uniwersytetów Trzeciego Wieku”.
Dzięki wygranej w konkursie, ogłoszonym jesienią 2017 roku przez MNiSW, Akademia Techniczno-Humanistyczna mogła od wiosny do jesieni 2018 roku objąć projektem „Supersenior w uniwersytetach trzeciego wieku” sześć jednostek w regionie (w powiatach: bielskim, żywieckim i cieszyńskim) – na czele z tą, którą ma w swoich strukturach od lat.
Pozostałe UTW w projekcie pochodziły z Chybia, Czernichowa, Łodygowic, Milówki i Świnnej. Doświadczenie trzech z nich było znacznie krótsze – UTW z Milówki działa od 7 lat, z Łodygowic i Chybia dopiero drugi rok, natomiast UTW z Czernichowa i Świnnej powstały wiosną br. właśnie za sprawą projektu, jako że istotną rolę pełniła w nim popularyzacja idei UTW na obszarach peryferyjnych i w gminach wiejskich oraz udzielenie wsparcia nowym UTW z tych terenów. Łącznie z programu skorzystało ok. 440 seniorów, z czego ponad połowę stanowili bielscy i wilkowiccy uczestnicy, a z pozostałych UTW średnio po 40 osób.
Od marca do października 2018 roku dzięki ministerialnemu wsparciu mniejsze UTW w projekcie mogły niemal kompleksowo sfinansować swoją działalność, natomiast Uniwersytet Trzeciego Wieku ATH – ze względu na liczbę członków i ogromną skalę działania – sfinansował seniorom część zajęć (3 wykłady plenarne, warsztaty malarskie, treningi nordic walking, gimnastykę rehabilitacyjną dla osób z problemami zdrowotnymi, wycieczki koła turystyczno-krajoznawczego i wycieczkę do Pszczyny dla grupy 50 osób) oraz mógł podjąć nowe inicjatywy w postaci warsztatów zdrowego żywienia i zajęć koła historycznego (mało znane fakty i ciekawostki z historii Bielska-Białej i gminy Wilkowice). Wyjątkową wartość miało międzypokoleniowe spotkanie seniorów-malarzy z dziećmi z Przedszkola nr 32 w Bielsku-Białej, w ramach którego przedszkolaki obejrzały wystawę prac i wzięły udział w zajęciach plastycznych.
Z racji wieloletniego doświadczenia bielski UTW mógł pełnić w projekcie również szczególną rolę i dzielić się dobrymi praktykami z mniejszymi UTW. Cenne okazało się także doświadczenie UTW z Milówki, działającego od 2011 r. pod egidą Stowarzyszenia Rozwoju Gminy Milówka. W związku z powyższym koordynatorki lokalne z tych Uniwersytetów (Renata Morawska i Anna Tomzik) prowadziły spotkania mentoringowe dla pozostałych koordynatorów i przedstawicieli UTW.
Poza wsparciem mentoringowym dla lokalnych koordynatorów zorganizowano w projekcie warsztaty metodyczne w zakresie promocji medialnej UTW, rozwoju działalności i poprawy jakości kształcenia oraz szkolenie nt. fundraisingu i pozyskiwania środków na działalność.
W ramach podsumowania przedsięwzięcia odbyła się końcem października konferencja o charakterze edukacyjno-integracyjnym. Ze względu na dużą liczbę uczestników zorganizowano ją w Akademii Techniczno-Humanistycznej w dwóch terminach: 24 i 26 października 2018 r. W trakcie konferencji seniorzy wysłuchali wykładu prof. dr hab. Anny Węgrzyniak „Kariera literatury faktu i jej atrakcyjność dla seniorów” i wzięli udział w wernisażu wystawy uczestników warsztatów malarskich z UTW w Bielsku-Białej. W obu dniach program konferencji został wzbogacony o występy artystyczne: 24 października o koncert na 100-lecie odzyskania niepodległości (śpiew: Rafał Majzner, akompaniament: Natalia Firlej), a 26 października o koncert zespołu Dzień Dobry.
Działania projektowe podlegały ewaluacji, prowadzonej przez dr Joannę Kurowską-Pysz. Jej wnioski zostaną przekazane do MNiSW wraz ze sprawozdaniem z projektu. Mają posłużyć weryfikacji dotychczasowych koncepcji i rozwijaniu pomysłów przy tworzeniu kolejnych projektów wspierających działalność na rzecz seniorów. A wsparcie to we współczesnym społeczeństwie, w którym seniorzy stanowią coraz liczniejszą grupę, jest nieocenione.
Nawiązując do tradycji pierwszego Uniwersytetu Trzeciego Wieku, założonego we Francji w 1972 roku, i pierwszego polskiego UTW, powołanego do życia przez prof. Halinę Szwarc w 1975 roku, jej imienniczka dr Halina Moszyńska rozpoczęła w Bielsku-Białej piękne dzieło intelektualnej, kulturalnej, społecznej i fizycznej aktywizacji seniorów, któremu przewodziła do 2012 roku.
Początkiem roku akademickiego 2018/2019 bielski Uniwersytet Trzeciego Wieku, funkcjonujący w strukturach Akademii Techniczno-Humanistycznej, rozpoczął 23. rok działalności. W ostatnich miesiącach – od połowy marca do końca października 2018 roku – uczestniczył on w projekcie „Supersenior w uniwersytetach trzeciego wieku” w ramach programu Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego pod nazwą „Wsparcie Uniwersytetów Trzeciego Wieku”. Miesiące te nałożyły się na okres zmian w funkcjonowaniu i zarządzaniu bielskim UTW – po ostatnich 6 latach kierowania Uniwersytetem przez Józefa Cegielskiego rolę Pełnomocnika Rektora Akademii Techniczno-Humanistycznej ds. Uniwersytetu Trzeciego Wieku przejęła Renata Morawska. W projekcie „Supersenior w uniwersytetach trzeciego wieku” pełniła ona funkcję koordynatora lokalnego i prowadziła biuro całego projektu.
Przez ponad 20 lat istnienia bielski UTW szeroko rozwinął skrzydła, wypracowując silną strukturę, zróżnicowany program i skuteczny wolontariat wśród części seniorów. Bez zaangażowania i ogromnego oddania samorządu słuchaczy i starostów, którzy społecznie podejmują się roli opiekunów grup na zajęciach fakultatywnych, nie byłoby możliwe funkcjonowanie organizmu, który rocznie organizuje regularne zajęcia dla ok. 500 osób, a przez lata swojego istnienia pozwolił skorzystać z bogatej oferty kilku tysiącom seniorów. Warto zaznaczyć, że od 5 lat z powodzeniem działa filia bielskiego UTW w Wilkowicach.
Akademia Techniczno-Humanistyczna zapewnia działalność biura UTW, a część wykładowców ATH nieodpłatnie dzieli się swoją wiedzą ze słuchaczami podczas cotygodniowych wykładów. To jednak kropla w morzu potrzeb UTW. Zorganizowanie i prowadzenie ponad 50 godzin zajęć fakultatywnych tygodniowo, w ramach których realizowane są m.in. lektoraty języków obcych, seminaria z różnych dziedzin, liczne koła zainteresowań (np. sekcja malarska, klub brydżowy, koło literackie, kursy komputerowe) i zajęcia z zakresu kultury fizycznej (gimnastyka rehabilitacyjna, joga, zajęcia taneczne czy zajęcia plenerowe) wymaga środków finansowych, a tych uczelnia publiczna na wsparcie UTW nie posiada. Dlatego działalność dydaktyczna prowadzona jest ze składek słuchaczy. Należy wspomnieć o pomocy dla seniorów, udzielanej przez władze Bielska-Białej – niższe czynsze za najem w placówkach oświatowych i kultury, w których odbywa się część zajęć UTW, oraz współpraca w zakresie organizacji niektórych wydarzeń (np. wystaw malarskich czy seminariów historycznych) pozwalają utrzymać składki za zajęcia na dostępnym dla większości poziomie.
Nie oszukujmy się jednak, wielu seniorów balansuje na krawędzi wydolności finansowej, a rosnące z wiekiem koszty opieki medycznej, leków i zabiegów rehabilitacyjnych, utrudniają czy wręcz uniemożliwiają korzystanie z zajęć płatnych. Jako jednostka działająca przy uczelni, bielski UTW nie może korzystać ze środków pomocowych dla fundacji i stowarzyszeń. Tym cenniejsza okazała się dotacja dla bielskiego Uniwersytetu udzielona przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego w drugiej edycji programu „Wsparcie Uniwersytetów Trzeciego Wieku”.
Dzięki wygranej w konkursie, ogłoszonym jesienią 2017 roku przez MNiSW, Akademia Techniczno-Humanistyczna mogła od wiosny do jesieni 2018 roku objąć projektem „Supersenior w uniwersytetach trzeciego wieku” sześć jednostek w regionie (w powiatach: bielskim, żywieckim i cieszyńskim) – na czele z tą, którą ma w swoich strukturach od lat.
Pozostałe UTW w projekcie pochodziły z Chybia, Czernichowa, Łodygowic, Milówki i Świnnej. Doświadczenie trzech z nich było znacznie krótsze – UTW z Milówki działa od 7 lat, z Łodygowic i Chybia dopiero drugi rok, natomiast UTW z Czernichowa i Świnnej powstały wiosną br. właśnie za sprawą projektu, jako że istotną rolę pełniła w nim popularyzacja idei UTW na obszarach peryferyjnych i w gminach wiejskich oraz udzielenie wsparcia nowym UTW z tych terenów. Łącznie z programu skorzystało ok. 440 seniorów, z czego ponad połowę stanowili bielscy i wilkowiccy uczestnicy, a z pozostałych UTW średnio po 40 osób.
Od marca do października 2018 roku dzięki ministerialnemu wsparciu mniejsze UTW w projekcie mogły niemal kompleksowo sfinansować swoją działalność, natomiast Uniwersytet Trzeciego Wieku ATH – ze względu na liczbę członków i ogromną skalę działania – sfinansował seniorom część zajęć (3 wykłady plenarne, warsztaty malarskie, treningi nordic walking, gimnastykę rehabilitacyjną dla osób z problemami zdrowotnymi, wycieczki koła turystyczno-krajoznawczego i wycieczkę do Pszczyny dla grupy 50 osób) oraz mógł podjąć nowe inicjatywy w postaci warsztatów zdrowego żywienia i zajęć koła historycznego (mało znane fakty i ciekawostki z historii Bielska-Białej i gminy Wilkowice). Wyjątkową wartość miało międzypokoleniowe spotkanie seniorów-malarzy z dziećmi z Przedszkola nr 32 w Bielsku-Białej, w ramach którego przedszkolaki obejrzały wystawę prac i wzięły udział w zajęciach plastycznych.
Z racji wieloletniego doświadczenia bielski UTW mógł pełnić w projekcie również szczególną rolę i dzielić się dobrymi praktykami z mniejszymi UTW. Cenne okazało się także doświadczenie UTW z Milówki, działającego od 2011 r. pod egidą Stowarzyszenia Rozwoju Gminy Milówka. W związku z powyższym koordynatorki lokalne z tych Uniwersytetów (Renata Morawska i Anna Tomzik) prowadziły spotkania mentoringowe dla pozostałych koordynatorów i przedstawicieli UTW.
Poza wsparciem mentoringowym dla lokalnych koordynatorów zorganizowano w projekcie warsztaty metodyczne w zakresie promocji medialnej UTW, rozwoju działalności i poprawy jakości kształcenia oraz szkolenie nt. fundraisingu i pozyskiwania środków na działalność.
W ramach podsumowania przedsięwzięcia odbyła się końcem października konferencja o charakterze edukacyjno-integracyjnym. Ze względu na dużą liczbę uczestników zorganizowano ją w Akademii Techniczno-Humanistycznej w dwóch terminach: 24 i 26 października 2018 r. W trakcie konferencji seniorzy wysłuchali wykładu prof. dr hab. Anny Węgrzyniak „Kariera literatury faktu i jej atrakcyjność dla seniorów” i wzięli udział w wernisażu wystawy uczestników warsztatów malarskich z UTW w Bielsku-Białej. W obu dniach program konferencji został wzbogacony o występy artystyczne: 24 października o koncert na 100-lecie odzyskania niepodległości (śpiew: Rafał Majzner, akompaniament: Natalia Firlej), a 26 października o koncert zespołu Dzień Dobry.
Działania projektowe podlegały ewaluacji, prowadzonej przez dr Joannę Kurowską-Pysz. Jej wnioski zostaną przekazane do MNiSW wraz ze sprawozdaniem z projektu. Mają posłużyć weryfikacji dotychczasowych koncepcji i rozwijaniu pomysłów przy tworzeniu kolejnych projektów wspierających działalność na rzecz seniorów. A wsparcie to we współczesnym społeczeństwie, w którym seniorzy stanowią coraz liczniejszą grupę, jest nieocenione.
(RM)
